Εμβοές
Τι είναι οι εμβοές;
Ως εμβοές ορίζεται η υποκειμενική αντίληψη ήχων στα αυτιά ή γενικότερα στο κεφάλι του ασθενούς.
Μπορεί να εμφανιστεί στο ένα ή και στα δύο αυτιά.
Ο ήχος (βουητό) γίνεται αντιληπτός μόνο από τον πάσχοντα μιας και δεν παράγεται από κάποια εξωτερική πηγή.
Αποτελεί μια συχνή διαταραχή μιας και υπολογίζεται ότι επηρεάζει το 15% με 20% των ανθρώπων και είναι πιο συχνό στους ενήλικες.
Συμπτώματα των εμβοών
Στις περισσότερες περιπτώσεις περιγράφεται σαν κουδούνισμα στα αυτιά ωστόσο οι εμβοές μπορούν να γίνουν αντιληπτές και ως:
- Βουητό.
- Ήχους κλικ.
- Συριγμό.
- Ήχους τζιτζικιών.
- Παλμοί καρδιάς.
- Παράσιτα.
Η συχνότητα και η ένταση των εμβοών ποικίλει. Μπορούν να γίνουν αντιληπτές ως ένα βρυχηθμό χαμηλής συχνότητας ή ένα τρίξιμο υψηλής συχνότητας.
Η ένταση των εμβοών σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να επηρεάσει την ικανότητα επικοινωνίας του πάσχοντα. Επίσης οι εμβοές μπορεί να είναι αντιληπτές συνεχόμενα ή διακεκομμένα σε διαφορετικά χρονικά διαστήματα.
Αιτίες των εμβοών
Οι συνηθέστερες αιτίες εμφάνισης των εμβοών είναι:
1) Βαρηκοΐα.
Στο έσω ους υπάρχουν μικρά τριχίδια τα οποία με τα ακουστικά ερεθίσματα (ήχους) μετατοπίζονται παράγοντας έτσι ηλεκτρικά σήματα που μεταφέρονται με το ακουστικό νεύρο στον εγκέφαλο όπου γίνονται αντιληπτά ως ήχοι.
Σε αρκετές περιπτώσεις απώλειας ακοής αυτά τα τριχίδια είναι λυγισμένα ή σπασμένα και αυτό μπορεί να οδηγήσει στην ακανόνιστη παραγωγή ηλεκτρικών σημάτων (χωρίς να υπάρχει κάποιος εξωτερικός ήχος) που γίνονται αντιληπτές στον εγκέφαλο ως εμβοές.
2) Μόλυνση ή φράξιμο του έξω ωτός.
Το έξω ους μπορεί να φράξει από την υπερέκριση κυψελίδας, την παρουσία υγρού (μόλυνση) ή την παρουσία κάποιου ξένου σώματος πχ ίνες από μπατονέτα. Το φράξιμο του έξω ωτός μπορεί να αλλάξει την πίεση των αυτιών με αποτέλεσμα των εμφάνιση εμβοών.
3) Τραυματισμοί στο κεφάλι και τον λαιμό.
4) Φάρμακα.
Κάποια φάρμακα μπορούν να προκαλέσουν εμβοές ή να τις επιδεινώσουν. Συνήθως οι εμβοές εξαφανίζονται με την διακοπή χρήσης των συγκεκριμένων σκευασμάτων. Τα φάρμακα που είναι γνωστά ότι έχουν σαν παρενέργεια την εμφάνιση εμβοών είναι τα μη στεροειδή αντιφλεγμονώδη σκευάσματα, ορισμένα αντιβιοτικά, αντικαρκινικά φάρμακα και αντικαταθλιπτικά.
Λιγότερο συχνές αιτίες εμφάνισης των εμβοών είναι:
- Σύνδρομο Meniere.
- Δυσλειτουργία Ευσταχιανής σάλπιγγας.
- Αλλαγές στα οστάρια του μέσου ωτός (ωτοσκλήρυνση).
- Διαταραχές της κροταφογναθικής άρθρωσης.
- Ακουστικό νευρίνωμα.
- Διαταραχές των αιμοφόρων αγγείων.
- Άλλες χρόνιες παθήσεις όπως διαβήτης, προβλήματα θυρεοειδούς, αναιμία, ρευματοειδής αρθρίτιδα και ερυθηματώδης λύκος.
Μπορούμε να σας βοηθήσουμε
Παράγοντες κινδύνου
Οι κυριότεροι επιβαρυντικοί παράγοντες που αυξάνουν τις πιθανότητες εμφάνισης εμβοών είναι:
- Υπερέκθεση σε ήχους υψηλής έντασης.
Στο παρελθόν τον μεγαλύτερο κίνδυνο τον διέτρεχαν άτομα που εργάζονταν σε περιβάλλοντα με πολύ φασαρία όπως εργοστάσια, εργοτάξια, εργαζόμενοι σε κέντρα διασκέδασης κλπ. Πλέον ο κίνδυνος είναι υπαρκτός και στα νεαρότερα άτομα λόγω ακρόασης μουσικής σε υψηλή ένταση από το κινητό τηλέφωνο.
- Γήρανση.
- Κατανάλωση αλκοόλ και το κάπνισμα.
- Άλλα προβλήματα υγείας όπως παχυσαρκία, καρδιοαγγειακά προβλήματα, τραυματισμοί στο κεφάλι και ιστορικό αρθρίτιδας.
Το πόσο θα επηρεαστεί η ποιότητα ζωής ενός ατόμου από τις εμβοές εξαρτάται από την ένταση των εμβοών καθώς και από την ψυχοσύνθεση του ίδιου του πάσχοντα. Οι κυριότερες επιπτώσεις μπορούν να είναι:
- Άγχος.
- Πονοκέφαλοι.
- Κόπωση.
- Δυσκολία στην συγκέντρωση.
- Διαταραχές ύπνου.
- Κατάθλιψη.
Πρόληψη εμβοών
Ορισμένοι τύποι εμβοών μπορούν να αποφευχθούν με τους παρακάτω τρόπους:
- Χρήση ωτοασπίδων σε συνθήκες έντονης περιβαλλοντικής φασαρίας.
- Ακρόαση μουσικής σε κανονική ένταση.
- Διατήρηση του καρδιοαγγειακού συστήματος σε καλή κατάσταση.
- Περιορισμός κατανάλωσης καφεΐνης, αλκοόλ και νικοτίνης.
Αντιμετώπιση εμβοών
Οι εμβοές δεν θεραπεύονται και δεν υπάρχει εγκεκριμένη φαρμακευτική θεραπεία για την αντιμετώπισή τους.
Επίσης δεν υπάρχουν συμπληρώματα διατροφής που αποδεδειγμένα να βοηθούν την αντιμετώπιση των εμβοών. Σε αρκετές περιπτώσεις η αντιμετώπιση της υποκείμενης αιτίας βοηθά στην ανακούφιση των εμβοών. Γενικά δεν υπάρχει μια συγκεκριμένη στρατηγική που να είναι κατάλληλη για όλους.
Οι κυριότερες στρατηγικές που ακολουθούνται για την αντιμετώπιση των εμβοών είναι:
Ενδείκνυνται στις περιπτώσεις που συνυπάρχει απώλεια ακοής.
Η ενίσχυση των περιβαλλοντικών ήχων (που δεν γίνονται αντιληπτοί λόγω της βαρηκοΐας) μπορούν να ηχοκαλύψουν τις εμβοές που αντιλαμβάνεται ο πάσχον έτσι ώστε να ανακουφιστεί. Σε αρκετές περιπτώσεις οι ασθενείς έχουν σημαντική ανακούφιση.
2) Γνωστική συμπεριφορική θεραπεία (Cognitive behavioral therapy).
Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία χρησιμοποιεί τεχνικές χαλάρωσης και αναδιαμόρφωσης των σκέψεων προκειμένου ο ασθενής να πάψει να επικεντρώνεται στις εμβοές του και να τις αντιμετωπίσει με διαφορετικό τρόπο.
Σε αρκετές περιπτώσεις ο ασθενείς καλείται να κρατάει ημερολόγιο σχετικά με την πρόοδο του. Πρόκειται για μια βραχυπρόθεσμη θεραπεία διάρκειας δύο έως έξι μηνών.
Η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία δεν μειώνει την υποκειμενική αίσθηση της έντασης των εμβοών όμως, βοηθά τον πάσχοντα να ενοχλείται λιγότερο από τις εμβοές του συμβάλλοντας στην βελτίωση της ποιότητας της ζωής του.
3) Θεραπεία επανεκπαίδευσης των εμβοών (Tinnitus retraining therapy).
Σκοπός της συγκεκριμένης θεραπευτικής προσέγγισης είναι η εξοικείωση του ακουστικού συστήματος στις εμβοές με απώτερο στόχο να είναι λιγότερο ενοχλητικές.
Η θεραπεία επανεκπαίδευσης των εμβοών περιλαμβάνει ατομικές συνεδρίες κατά την διάρκεια των οποίων γίνεται επεξήγηση της λειτουργίας του συστήματος της ακοής, πώς μπορούν να εμφανιστούν οι εμβοές και πώς η συγκεκριμένη θεραπεία μπορεί να βοηθήσει.
Επιπλέον εφαρμόζεται ηχοθεραπεία η οποία γίνεται με την βοήθεια μιας συσκευής η οποία παράγει ήχους παρόμοιας συχνότητας και έντασης με τις εμβοές του ασθενούς. Ανάλογα με τη σοβαρότητα των ενοχλήσεων του ασθενούς, η θεραπεία μπορεί να διαρκέσει ένα ή δύο χρόνια.
4) Ηχοκάλυψη
Η ηχοκάλυψη μπορεί να επιτευχθεί με συσκευές οι οποίες παράγουν χαμηλής εντάσεως white noise (συριγμός υψηλής συχνότητας) που μπορεί να μειώσει την αντίληψη των εμβοών.
Σε ορισμένες περιπτώσεις οι εμβοές μπορούν να εξακολουθούν να είναι λιγότερο αντιληπτές ακόμη και μετά την απενεργοποίηση της συσκευής.
Δεν κρίνεται πάντα απαραίτητη η χρήση κάποιας εξειδικευμένης συσκευής. Αρκετές φορές προτείνεται η χρήση ενός ραδιοφώνου (που θα παίζει μουσική σε χαμηλή ένταση) ή ενός ανεμιστήρα έτσι ώστε να μην επικρατεί απόλυτη ησυχία στον χώρο που βρίσκεται ο πάσχον.
Αξίζει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχουν επαρκή δεδομένα από τυχαιοποιημένες έρευνες που να υποστηρίζουν την αποτελεσματικότητα της ηχοκάλυψης.
Ωστόσο συχνά συστήνεται από τους ειδικούς ως μια οικονομική λύση πριν χρειαστεί κανείς να δοκιμάσει άλλες λύσεις όπως τα ακουστικά βαρηκοΐας ή η γνωστική συμπεριφορική θεραπεία.